میثم صمدی؛ عبدالرضا بهره مند؛ علی سلاجقه؛ مجید اونق؛ محسن حسینعلی زاده؛ ابولحسن فتح آبادی
چکیده
آگاهی از منابع تولید رسوب جهت تدوین برنامههای مدیریتی حفاظت آب و خاک در حوزههای آبخیز امری ضروری میباشد. در طی سه دهۀ گذشته روش انگشتنگاری کاربرد گستردهای در تعیین سهم منابع مختلف رسوب داشته است. در تحقیق حاضر اقدام به انگشتنگاری رسوبات و تعیین سهم کاربریهای مختلف در تولید رسوب در حوزۀ آبخیز تولبنه در استان گلستان ...
بیشتر
آگاهی از منابع تولید رسوب جهت تدوین برنامههای مدیریتی حفاظت آب و خاک در حوزههای آبخیز امری ضروری میباشد. در طی سه دهۀ گذشته روش انگشتنگاری کاربرد گستردهای در تعیین سهم منابع مختلف رسوب داشته است. در تحقیق حاضر اقدام به انگشتنگاری رسوبات و تعیین سهم کاربریهای مختلف در تولید رسوب در حوزۀ آبخیز تولبنه در استان گلستان شد. بدین منظور ابتدا 44 نمونه منبع از کاربریهای جنگل، مرتع، کشاورزی و فرسایش کناری رودخانه برداشت شد. همچنین تعداد هشت نمونه رسوب معلق با استفاده از نمونهبردار ممتد رسوب فیلیپس برداشت گردید. سپس غلظت 34 خصوصیت ژئوشیمیایی با استفاده از دستگاه ICP در آزمایشگاه تعیین شد. در ادامه با استفاده از آزمونهای آماری تست غلظت جرمی و کراسکال- والیس ترکیب بهینه جهت تعیین سهم منابع مختلف در تولید رسوب، تعیین شد. سپس با استفاده از مدل ترکیبی چند متغیره، سهم منابع مختلف در تولید رسوب تعیین گردید. در نهایت عدم قطعیت با استفاده از روش مونتکارلو مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به نتایج به دست آمده پس از آزمونهای آماری، تعداد 12 ردیاب به عنوان ترکیب بهینه انتخاب شدند. رخسارۀ فرسایش کناری رودخانه با 18/52% اصلی ترین منبع تولید رسوب بوده است و جنگل با 39/4% کمترین سهم را در تولید رسوب داشته است. همچنین سهم کاربریهای کشاورزی و مرتع نیز به ترتیب 23/33% و 21/10% بوده است. نتایج آنالیز عدم قطعیت نشان میدهد که فرسایش کناری رودخانه در اکثر موارد منبع عمده در تولید رسوب است. همچنین اختلاف بالای بین حد بالا و حد پایین در منابع مختلف، حاکی از عدم قطعیت بالا میباشد.
سوما محمدپور؛ حامد روحانی؛ حجت قربانی واقعی؛ سید مرتضی سیدیان؛ ابولحسن فتح آبادی
چکیده
در بسیاری از مناطق نیمهخشک ایران فرسایش خاک بهعنوان یک معضل محیطزیستی بر حاصلخیزی خاک، کیفیت آب و زیستبومهای آبی اثر میگذارد. نرخ خاک برداشت شده براساس نوع فرسایش و فرآیندهای تخریب زمین متفاوت است. فرسایش شیاری معمولاً در مواقع بارش شدید بر روی دامنههای شیبدار ایجاد میشود و شرایط انتقال رسوب در آن نامتعادل است. در ...
بیشتر
در بسیاری از مناطق نیمهخشک ایران فرسایش خاک بهعنوان یک معضل محیطزیستی بر حاصلخیزی خاک، کیفیت آب و زیستبومهای آبی اثر میگذارد. نرخ خاک برداشت شده براساس نوع فرسایش و فرآیندهای تخریب زمین متفاوت است. فرسایش شیاری معمولاً در مواقع بارش شدید بر روی دامنههای شیبدار ایجاد میشود و شرایط انتقال رسوب در آن نامتعادل است. در این تحقیق با استفاده از مدل نروفازی اقدام به شبیهسازی غلظت رسوب حاصل از فرسایش شیاری شده است. یکسری از روابط تجربی و پارامترهایی که برای شبیهسازی هیدرودینامیک شیار، جدا شدن خاک و ظرفیت حمل و انتقال رسوب که بر فرسایش حاصل از شیار مؤثرند به عنوان ورودی مدل در نظر گرفته شدند. فرآیند توسعه و ارزیابی مدل با استفاده از مجموعه دادههای مشاهدهای در 27 شیار آزمایشی با دبی 12 لیتر بر دقیقه مقایسه شد. در این پژوهش برای تعیین ترکیب بهینه ورودیها از روش گام به گام از میان 10 پارامتر ورودی مؤثر در برآورد غلظت رسوب شامل ویژگیهای خاک، توپوگرافی و پوشش گیاهی استفاده شد. براساس نتایج روش گام به گام، چهار پارامتر درصد شیب، درصد پوشش گیاهی، درصد رس و تنش برشی جریان برای مدلسازی انتخاب شدند. ارزیابی مدل نشان داد که مدل نروفازی با ضریب تبیین، جذر میانگین مربعات خطا و میانگین خطای اریب، به ترتیب، 697/0، 5/30 و 0/1 قادر به پیشبینی قابل قبول غلظت رسوب حاصل از فرسایش شیاری بود.